Làng gốm Kim Lan và việc tiết kiệm năng lượng

Làng gốm cổ Kim Lan nằm bên bờ sông Bắc Hưng Hải, với lịch sử hình thành và phát triển hàng trăm năm. Hiện nay, Kim Lan có 230 hộ sản xuất gốm, với nhiều sản phẩm đa dạng như gốm xây dựng và dân dụng như chậu hoa, bát đĩa, gạch, ngói…

Hiện nay ở Kim Lan chỉ có 70 hộ sử dụng phương pháp nung gốm bằng lò gas. Các hộ còn lại đều sử dụng phương pháp truyền thống nung bằng lò than. Tuy nhiên, do đặc thù sản xuất gốm sứ nên phần lớn lượng chất thải phát sinh của các lò như khí than, xỉ than, sản phẩm và nước thải sản xuất được thải ra môi trường đã gây ô nhiễm nghiêm trọng, ảnh hưởng đến sức khỏe của cộng đồng dân cư nơi đây. Khí than chứa khoảng 27% CO, 0,5% H₂S và rất nhiều khí độc hại nguy hiểm khác đối với con người và sinh vật.

So với phương thức cũ là nung lò than, nung lò gas đem lại nhiều lợi ích. Giá trị hàng hóa tăng lên, hàng phế phẩm chỉ còn 1%. Người sản xuất dễ đa dạng hóa mẫu mã sản phẩm. Đồng thời, môi trường làm việc của công nhân được cải thiện cũng như giảm được 20% lượng chất thải ra môi trường, hiệu quả sản xuất và chất lượng sản phẩm được nâng cao. Đặc biệt, sử dụng lò gas trong sản xuất gốm giúp giảm phát thải khí nhà kính, hướng đến kinh tế xanh, carbon thấp thực hiện tốt mục tiêu ứng phó với biến đổi khí hậu.

Trong bối cảnh BĐKH, việc chuyển đổi sang dùng gas trong sản xuất gốm đem lại lợi ích cho người dân như giảm tỷ lệ sản phẩm hỏng, tăng sản lượng, nhanh chóng đa dạng mẫu mã sản phẩm… Chính vì vậy, 160 hộ sản xuất ở Kim Lan đều muốn chuyển đổi sang dùng lò gas. Nhưng họ đang gặp phải những khó khăn, khúc mắc về tài chính và cần sự hỗ trợ.

Đoàn chuyên gia Dự án Chuyển hóa carbon thấp trong lĩnh vực tiết kiệm năng lượng thăm quan tại gia đình ông Nguyễn Văn Hảo

Đoàn chuyên gia Dự án Chuyển hóa Carbon thấp trong lĩnh vực tiết kiệm năng lượng thăm quan tại gia đình chị Nguyễn Thị Yến

Trong năm 2013 – 2014, dự án “Chuyển hóa carbon thấp trong lịch vực TKNL” và Trung tâm Tiết kiệm Năng lượng (ECC) đã cử nhóm chuyên gia về khảo sát, đánh giá hiện trạng sử dụng năng lượng ở Kim Lan. Qua đó, dự án giúp người dân nhận thức rõ lợi ích, ý nghĩa của phương pháp nung lò gas.

Mỗi hộ chuyển sang sử dụng lò gas cần số vốn đầu tư là 1,5 tỷ đồng. Đây là số tiền khá lớn với mỗi hộ dân tại Kim Lan vì khả năng tích lũy vốn của mỗi hộ chỉ từ 150 – 200 triệu đồng/ một năm. Nếu được vay vốn từ dự án thì các hộ sản xuất gốm ở Kim Lan sẽ đẩy nhanh việc chuyển đổi phương thức sản xuất.

Theo Hiệp hội Làng nghề gốm Kim Lan, mô hình chuyển đổi công nghệ lò than sang lò gas là giải pháp mang lại hiệu quả lớn. Chính quyền xã đã quy hoạch khu sản xuất 4,9 ha, chuẩn bị đầu tư xây dựng lò gas và trung tâm giới thiệu làng nghề góp phần quảng bá sản phẩm, giải quyết việc làm. Từ đó, không chỉ môi trường dần được hồi sinh mà gốm Kim Lan với chất lượng tốt hơn sẽ dần chiếm được niềm tin của người tiêu dùng.

Lần này, đoàn chuyên gia của Dựa án Chuyển hóa Carbon thấp trong lĩnh vực TKNL đánh giá rất cao hiệu quả triển khai của các mô hình. Trong năm nay, dự án sẽ kết nối với các ngân hàng để giúp các hộ sản xuất tại Kim Lan được vay vốn với lãi suất ưu đãi. Đồng thời, dự án sẽ cử các chuyên gia theo dõi và giúp đỡ người dân trong quy trình chuyển đổi nhằm tháo gỡ những vướng mắc.