Việt Nam phát triển nền kinh tế theo hướng các bon thấp

Kết quả phân tích mô hình trong báo cáo Hiện trạng và xu thế Định giá các bon 2016 cho thấy, tăng cường mua bán các bon sẽ giúp giảm phát thải trên quy mô lớn với chi phí thấp hơn nhiều so với hiện nay. Kết quả phân tích này được đưa ra dựa trên mục tiêu giảm thiểu các bon nêu trong các kế hoạch quốc gia về biến đổi khí hậu trong khuôn khổ Thỏa thuận Paris (Đóng góp quốc gia NDC). Đến giữa thế kỷ này, thị trường các bon quốc tế sẽ giúp cắt giảm 50% chi phí giảm thiểu biến đổi khí hậu toàn cầu.

Báo cáo của Ngân hàng Thế giới được công bố tại Phiên họp toàn thể lần thứ 15 của PMR cho biết, mục tiêu cắt giảm phát thải để đạt mục đích nhiệt độ chỉ tăng 2°C hay thấp hơn sẽ khó có thể đạt được với chi phí thấp nếu không tăng cường buôn bán các bon.

Tại phiên đối thoại, ông John Roome, Giám đốc cao cấp về Biến đổi khí hậu, Ngân hàng Thế giới cho rằng, càng tăng cường hợp tác thông qua buôn bán các bon, càng tiết kiệm được nhiều và càng có thể nâng cao kỳ vọng của các nước trong thời gian ngắn. “Muốn hiệu quả, các chính sách định giá các bon phải được phối hợp tốt với các chính sách năng lượng và môi trường khác. Điều đó đòi hỏi phải hợp tác trong nội bộ từng nước và giữa các nước.” - ông John Roome khẳng định.

Ảnh minh họa: MH

Thỏa thuận Paris đạt được tại Hội nghị COP21 cuối năm 2015 đã đặt nền móng cho một sự hợp tác toàn cầu thông qua thị trường các bon. Trên 100 nước đang nghiên cứu đưa sáng kiến định giá các bon vào trong cam kết NDC của mình, thông qua buôn bán các bon trong nội bộ mỗi nước và giữa các nước, cấp tín chỉ quốc tế, đánh thuế các bon và các biện pháp khác.

Theo khuôn khổ hợp tác mới này, một nước sẽ được hưởng lợi từ hoạt động giảm thiểu khi các hoạt động đó giúp một nước khác hoàn thành nghĩa vụ NDC của mình. Các nước có chi phí giảm nhẹ thấp có thể thu được một khoản từ 2 - 5% GDP và dùng khoản tiền đó đầu tư nhằm đạt mục tiêu giảm phát thải vào năm 2050. Trong năm 2016 đã có 40 nước và vùng lãnh thổ trên thế giới và hơn 20 thành phố, tiểu bang và vùng, trong đó, có 7 trong số 10 nền kinh tế lớn nhất thế giới có kế hoạch hoặc đang trong quá trình xem xét sử dụng cơ chế thị trường trong lĩnh vực cắt giảm phát thải. Ngoài ra, Chính phủ các nước cũng thu được 26 tỷ USD từ các sáng kiến định giá các bon trong năm 2015, tăng 60% so với năm 2014.

Trong năm 2016, đã có 2 sáng kiến định giá các bon mới được khởi động: British Columbia áp giá lên phát thải từ các nhà máy khí hóa lỏng tự nhiên trong khuôn khổ thuế các bon và Úc đã thực hiện cơ chế phòng vệ đối với Quỹ giảm phát thải, theo đó nhà chức trách yêu cầu các đơn vị, tổ chức có mức phát thải vượt mức cho phép phải mua tín chỉ để bù trừ vào khoản vượt mức của họ.

Tháng 4/2016, Hội đồng định giá các bon cao cấp đã kêu gọi cộng đồng quốc tế nâng gấp đôi tỷ lệ lượng khí phát thải được điều chỉnh lên 25% vào năm 2020 và tiếp tục tăng gấp đôi mức đó lên 50% sau 1 thập kỷ nữa. Nguyên thủ các nước Canada, Chi-lê, Ethiopia, Pháp, Đức và cũng tham gia kêu gọi tăng mức cam kết này.

 Dự kiến năm 2017 sẽ là năm có số lượng tăng trưởng các sáng kiến định giá các bon để đối phó với tình trạng phát thải toàn cầu lớn nhất. Nếu Hệ thống buôn bán phát thải Quốc gia Trung Quốc (ETS) được thực hiện như dự định thì đây sẽ là sáng kiến định giá các bon lớn nhất thế giới, lớn hơn cả hệ thống ETS của EU.

Song song với các biện pháp chính sách, Việt Nam hiện đã và đang thực hiện các dự án giảm nhẹ phát thải khí nhà kính và tăng trưởng xanh phù hợp với điều kiện quốc gia cho các lĩnh vực công nghiệp, giao thông vận tải, nông nghiệp, lâm nghiệp và xây dựng. Đồng thời tích cực hoàn thiện các chính sách và chuẩn bị nguồn lực cho giai đoạn sau năm 2020.

Trong giai đoạn 2021 - 2030, sau khi các chuẩn bị về thể chế, chính sách, kỹ thuật và tài chính đã cơ bản hoàn thiện, Việt Nam sẽ tăng cường thực hiện các biện pháp giảm nhẹ phát thải khí nhà kính./.